Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, najstarija moderna kulturna i naučna ustanova zapadnog tipa u zemlji, osnovan je na današnji dan 1888. godine. Osnivanje muzeja bilo je rezultat dugog perioda tokom kojeg su mnogi pojedinci i grupe intelektualaca prepoznavali potrebu za takvom institucijom.
Bosna i Hercegovina je, kao neistražena zemlja na Balkanu, privlačila pažnju mnogih naučnika, posebno iz Austro-Ugarske, ali i kvazi-naučnika. Nažalost, već u prvih nekoliko godina okupacije, spomenici kulture iz ovih krajeva su raznošeni. To je ubrzalo potrebu za konkretnim mjerama u cilju osnivanja muzeja. Tako je Muzejsko društvo osnovano, a 1. februara 1888. godine Zemaljska vlada je osnovala Zemaljski muzej za Bosnu i Hercegovinu.
Prvobitni prostor u kojem se Muzej nalazio postao je uskoro premalen i nepraktičan, pa je 1908. godine započeta izgradnja novih zgrada. Radovi su završeni 1913. godine, a Muzej je otvoren za javnost 4. oktobra iste godine.
